عفونت ریه در اطفال و نوزادان

به التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می کند و معمولا در اثر عفونت ایجاد می شود، عفونت ریه یا پنومونی گفته می شود که یکی از شایعترین علل مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است، که در ادامه مقاله با انواع، علائم و درمان پنومونی نوزادان و کودکان بیشتر آشنا خواهیم شد.

عفونت ریه ممکن است توسط ویروس ‌ها، باکتری ‌ها، قارچ‌ ها و یا به ندرت در برخی از مناطق، انگل‌ ها ایجاد شود. همچنین امکان دارد در برخی موارد، بیش از یک نوع میکروارگانیسم مسئول ایجاد عفونت ریه باشند.

عفونت ریه می تواند خفیف یا شدید باشد و راه‌های هوایی با هر اندازه‌ای (برونش‌ ها، برونشیول ‌ها، آلوئول ‌ها) یا بافت‌ هایی که راه‌ های هوایی ریه ‌ها را احاطه کرده‌اند را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم رایج عفونت ریه

در عفونت ریه تعدادی از علائم معمولاً بدون توجه به نوع آن بروز پیدا می کنند. برخی از رایج ترین علائم و نشانه های اولیه عفونت ریه در اطفال که در صورت مشاهده باید به پزشک مراجعه شود، به شرح زیر است:

• سرفه

سرفه ممکن است خشک یا خلط دار باشد. همچنین امکان دارد خفیف یا شدید باشد.

• خس­خس سینه

خس­خس سینه معمولاً با بازدم رخ می‌دهد، اما در برخی موارد می تواند هم با بازدم و هم با دم رخ دهد.

• تب

درجه حرارت (تب) در هنگام ابتلا به عفونت ریه ممکن است پایین (کمتر از ۱۰۰ درجه فارنهایت)، زیاد یا بسیار بالا باشد.

• لرز یاتشنج

این حالت ممکن است با بالا رفتن تب رخ دهد و گاهی اوقات ممکن است با پایین آمدن تب، تعریق اتفاق بیافتد.

• درد قفسه سینه

که می‌تواند دردناک باشد و یا با هر نفس عمیق حسی ناگهانی و تیز مانند در قفسه سینه ایجاد کند (درد قفسه سینه پلوریتیک)

• علائم تنفسی فوقانی

احتقان بینی، گلودرد، گرفتگی صدا، لارنژیت و سردرد به ویژه در عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی رخ می‌دهد.

• تنفس سریع (تعداد تنفس طبیعی بر اساس سن متفاوت است)

• ناخوش‌حالی

• تنگی نفس یا تنفس سخت

• سیانوز (رنگ آبی در لب‌ها، انگشتان دست و پا)

• بی حالی (در نوزادان)

انواع عفونت ریه

انواع مختلف عفونت‌ های ریه براساس تأثیر آنها بر ریه‌ ها و راه‌ های هوایی شناخته می شود. برخی از شایع‌ترین عفونت‌ های ریه به شرح زیر است.

🩺 برونشیت

برونشیت عفونت راه‌های هوایی بزرگ (نایژه‌ها) است. اگرچه در ۱ تا ۱۰ درصد موارد برونشیت، عفونت باکتریایی مسئول است. اما این بیماری بیشتر در اثر عفونت ویروسی ایجاد می ‌شود.

🩺 برونشیولیت

برونشیولیت بیشتر در کودکان زیر دو سال شایع است و علت اصلی بستری شدن نوزادان در بیمارستان در سال اول زندگی است. این عفونت راه‌های هوایی کوچک تر (برونشیول ‌ها) بین برونش‌های بزرگ‌تر و آلوئول‌های ریز را تحت تأثیر قرار می‌ دهد. اکثر کودکان به دلیل برونشیولیت نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند. اما پس از بهبودی، خطر ابتلا به خس‌خس سینه، آسم مکرر در دوران کودکی و احتمالاً بعد از آن را افزایش می‌ یابد.

🩺 سرماخوردگی

اکثر مردم با سرماخوردگی آشنا هستند، زیرا این عفونت‌ها مسئول ۶۰ تا ۸۰ درصد غیبت‌ های کودکان از مدرسه هستند. در طول شش سال اول زندگی، کودکان به طور متوسط ​​شش تا هشت سرماخوردگی در سال دارند که بعداً به سه تا چهار سرماخوردگی اطفال در سال کاهش می‌یابد.

🩺 ویروس کرونا

اکثر مردم به دلیل همه‌گیری COVID-19 با ویروس‌های کرونا آشنا هستند، اما در واقع هفت (احتمالاً هشت) نوع از این عفونت‌ها وجود دارد.

🩺 انتروویروس

انتروویروس‌ها گروهی از چندین ویروس رایج هستند که گاهی باعث عفونت ریه می‌ شوند. این دسته از ویروس‌ها همچنین مسئول برخی از عفونت‌های شدید مانند میوکاردیت (التهاب قلب)، مننژیت، آنسفالیت و… هستند. عفونت‌های حاصل از این ویروس ها اغلب با علائم سرماخوردگی مانند تب، آبریزش بینی، بدن درد و اغلب بثورات پوستی شروع می‌شوند.

🩺 کروپ (خروسک)

کروپ یا خروسک عفونتی است که اغلب توسط تعدادی از ویروس‌ها از جمله ویروس‌های سرماخوردگی معمولی و ویروس سنسیشیال تنفسی ایجاد می‌شود و ساختارهای بالای ریه‌ها (حنجره و نای) را درگیر می‌کند. معمولا علائم بیماری خروسک با تب خفیف و آبریزش بینی شروع شده و به دنبال آن سرفه‌های پارسی (سرفه‌هایی که صدایی شبیه به پارس سگ ایجاد می‌کنند) مشخص می‌شوند که در شب بدتر می‌شود.

🩺 آنفولانزا

آنفولانزای فصلی یکی از شناخته‌ شده‌ترین عفونت‌های ریوی است. هر دو ویروس آنفولانزای A و آنفلوانزای B از طریق قطرات آلوده در هنگام سرفه، عطسه یا حتی صحبت کردن فرد پخش می‌شود و این بیماری را بسیار مسری می‌کند. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب و لرز کودک و نوزاد
• گلو درد
• احتقان بینی یا آبریزش بینی
• بدن درد
• سردرد
• خستگی
• سرفه خفیف

🩺 سیاه سرفه

این بیماری معمولاً برای نوزادان و کودکان خردسال بیشترین نگرانی را ایجاد می‌کند. (حدود ۵۰ درصد از نوزادان زیر ۱۲ ماه نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند)

🩺 بیماری سل

بیماری که در مناطق در حال توسعه جهان شایع‌ تر است، مایکوباکتریا توبرکلوزیس (باکتری عامل سل) سالانه منجر به موارد بالای عفونت فعال در جهان می‌شود. با این حال، بروز سل در حال حاضر به کمترین میزان از زمان شروع ثبت بیماری رسیده است.

💉 درمان عفونت ریه در اطفال و نوزادان

درمان عفونت ریه بسته به ارگانیسمی که باعث عفونت شده است، متفاوت می باشد. اما برخی از درمان‌ها ممکن است برای اکثر عفونت‌ها استفاده شود.

۱) درمان‌های خانگی

درمان های خانگی تحت نظر پزشک متخصص عبارتند از:

• مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن (تجویز پزشک متخصص)
• استراحت کافی و نوشیدن مایعات زیاد
• استفاده از بخارساز خنک کننده

۲) درمان‌های بیمارستانی

برای افرادی که با عفونت ریه دچار تنگی راه‌های هوایی می‌شوند (بیماری واکنشی راه هوایی)، داروهای استنشاقی که راه‌های هوایی را باز می‌کنند و همچنین کورتیکواستروئیدها توصیه می شود. علاوه بر این درمان اصلی عفونت ریه براساس نوع میکروارگانیسم ایجاد کننده آن (ویروس، باکتری، قارچ و انگل) متفاوت است.

در افرادی که به دلیل عفونت ریه دچار سطوح پایین اکسیژن (هیپوکسی) می‌ شوند، ممکن است به اکسیژن درمانی نیاز باشد. به طوری که در صورت بیماری شدید، ممکن است تنفس یا تهویه مکانیکی نیاز باشد.

پیشگیری از عفونت ریه در نوزادان و کودکان

برای پیشگیری بهتر است نکات زیر در نظر گرفته شوند:

• از تماس کودک با افراد مبتلا به عفونت های تنفسی خودداری شود.
• از مواجهه با سرما یا خیس بودن لباس کودک در هوای سرد خودداری شود.
• تغذیه مناسب به خصوص در کودکان عامل مهمی در پیشگیری از عفونت های ریه است.
• درمان به موقع عفونت های ساده تنفسی احتمال عفونت ریه را کاهش می دهد.
• بهتر است کودک در محل هایی که احتمال آلودگی در آنها بیشتر است حضور نیابد.
• هیچگاه سرخود دارو به خصوص آنتی بیوتیک و داروهای کورتون دار به کودک داده نشود.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.