خَتنه کردن نوزادان

تاریخچه و سنّت

ختنه واژه‌ای عربی و به معنای بریدن است که به بریدن همه یا بخشی از پیش‌پوست از آلت مردی اشاره دارد. ختنه، عمل جراحی کوچکی است که سابقه ۵ هزار ساله دارد. تاریخچه ختنه به مدت‌ها پیش و به مصر باستان برمی‌گردد.
ختنه از سالیان دور در میان گروهی از سیاه‌پوستان آفریقا و بخشی از بومیان استرالیا و برخی دیگر (بدون وابستگی مذهبی) رایج بوده‌است. در گذشته انجام ختنه فقط جنبه بهداشتی داشت اما امروزه مسلمانان، یهودیان و برخی از مناطق دنیا از جمله بخشی از مسیحیان پسران خود را ختنه می‌کنند. مسلمانان به دلایل اسلامی و مذهبی فرزند خود را ختنه می‌کنند اما بعضی از مذاهب و ادیان برای پیشگیری از برخی مشکلات پزشکی کودکان خود را ختنه می‌کنند.

در ایران نیز به صورت سنتی پسرها را در خردسالی ختنه می‌کنند و این کار توسط پزشک متخصص ختنه و ترجیحاً متخصص کودکان انجام می‌شود. اخیراً در شهرهای مختلف ایران مراکزی که به صورت تخصصی در زمینه ختنه فعالیت می‌کنند (کلینیک ختنه) ایجاد شده‌اند.

🩺 صحبت های جناب دکتر بهروز سلطانی با والدین در رابطه با عمل ختنه و آشنایی با آن

آشنایی با عمل ختنه کردن

پسرها هنگام تولد، پوستی روی انتهای آلت‌شان قرار گرفته که با انجام عمل جراحی ختنه برداشته می‌شود. ختنه یک روش نسبتاً ساده است. پوست ختنه گاه با استفاده از چاقوی جراحی یا قیچی جراحی از پشت سر آلت تناسلی مرد برداشته می شود. هنگامی که پوست انتهایی برداشته می‌شود، آلت به‌طور کامل در معرض دید قرار می‌گیرد که جهت رعایت بهداشت و تمیزی انجام می‌شود.
در طی این عمل ابتدا پزشک ناحیه تناسلی را با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده به‌طور کامل تمیز خواهد کرد. سپس با استفاده از یک بی‌حسی عمل را آغاز می‌کند. جهت بی‌حسی و کاهش درد می¬توان از راهکارهای متفاوتی استفاده کرد. از دو نوع بی حس کننده موضعی برای کم درد تر شدن عمل نوزاد استفاده می شود:
یکی از رایج‌ترین و کم‌عارضه‌ترین آنها استفاده از کرم‌های بی‌حسی است که حداقل 20 تا 40 دقیقه زمان لازم دارد تا اثر کامل خود را بگذارد.
روش دیگر بی حسی استفاده از داروهای تزریقی که برای اثربخشی به زمان کمتری نیاز دارد و ممکن است دوره بی حسی کمی طولانی تر ایجاد کند
گاهی این عمل میتواند همراه با خونریزی باشد که می توان هرگونه خونریزی را با استفاده از گرما (cauterisation) متوقف کرد، و لبه های باقیمانده پوست با استفاده از بخیه های جذبی به هم کوک می شوند.
در مراحل پایانی با استفاده از گاز، پماد و حلقه‌ای پلاستیکی روند عمل را خاتمه می‌دهند. حلقه جهت جلوگیری از برخورد ناحیه با پوشک و لباس نوزاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چه زمانی برای ختنه کردن مناسب است؟

• آمادگی برای ختنه کردن

جهت انجام این عمل برای فرزند خود ابتدا باید در نظر بگیرید که او آمادگی لازم برای انجام این عمل را دارد یا خیر؟ باید دراین‌باره از پزشک متخصص اطفال بخواهید که نظر خود را در خصوص آمادگی فرزند شما بدهد تا بتوانید تصمیم نهایی درستی بگیرید.

در اغلب مواقع نوزادان می‌توانند چند روز پس از به دنیا آمد این جراحی را انجام دهند. اما ممکن است در برخی از کودکان به دلایل مختلفی مانند نارس بودن، وجود اختلالات مادرزادی و کوچکی آلت تناسلی انجام این عمل به تعویق بیافتد.

• بهترین زمان ختنه کردن

به طور کلی دوران شیرخوارگی، یعنی از بدو تولد تا ۱۲ ماهگی، معمولاً زمان خوبی برای ختنه انتخابی کودکان پسر است، زیرا در این دوران پوست ختنه‌گاهشان نازک‌تر است. اما در سنین بالاتر، به ویژه بعد از سه سالگی می‌تواند از لحاظ روحی برای کودکان ما مناسب نباشد. زمان و سن انجام ختنه یک کودک پسر، با توجه به نظر پزشک اطفال کودک شما بسیار متغیر است و هر پزشکی اغلب نظر خودش را در این رابطه دارد که شاید بهتر است به نظر پزشک آگاه کودک خودتان اعتماد کنید. از طرفی هم، اگر تصمیم به این کار دارید زیاد نگران نباشید، چون آلت تناسلی کودک پسرتان آن‌قدرها که به نظر می‌آید حساس نیست و ختنه هم آسیبی به او نمی‌رساند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، نوزادانی که در روزهای اولیه، ختنه را انجام می‌دهند خطر ابتلا به عفونت ادراری در آنها به‌شدت کاهش می‌یابد. همچنین تمیز و ضدعفونی کردن پسرانی که ختنه انجام داده‌اند بسیار راحت‌تر از سایر افراد است.

• توصیه پزشک متخصص نوزادان

به گفته پزشکان، بهترین زمان ختنه در ۱۰ روز اول تولد و ترجیحاً همان ۴۸ ساعت اول است. در بعضی موارد نیز، پزشکان ممکن است این اقدام را به دلایل پزشکی ذکر شده به تأخیر بیندازند که زمان بعدی ختنه، ۱۱ روز اول بعد از تولد نوزاد و سپس تا پایان دورۀ نوزادی یعنی تا ۲۸ روز بعد از تولد است. البته این زمان باز هم می‌تواند با تشخیص پزشک کودکان شما بیشتر شود.

توصیه ما به والدین این است که برای انجام ختنه فرزندان خود در دوره نوزادی آنها اقدام کنند. شاید برخی افراد تصور کنند که انجام این عمل در نوزادی منجر به احساس درد در فرزندشان نمی‌شود، اما اینطور نیست. در نوزدان نیز حین انجام عمل ختنه درد وجود خواهد داشت. اما آنها نسبت به کودکان و بزرگسالان فرایند آسان‌تری را تجربه می‌کنند و روند بهبودی آنها سریعتر طی خواهد شد.

در واقع برای انجام این عمل در نوزادان تنها از بی‌حسی استفاده می‌شود و کودک کاملا هوشیار است. اما چنانچه این عمل در کودکان و بزرگسالان انجام گیرد، نمی‌توان تنها با استفاده از بی‌حسی جراحی را انجام داد. برای کودکان و بزرگسالان می‌بایست از بیهوشی های مختلفی استفاده کرد.

به‌طور کلی هرچه انجام ختنه به سنین بالاتر موکول شود، روند بهبودی دردناک‌تر و طولانی تر خواهد بود. در نهایت بهتر است در صورتی که شرایط مناسب باشد، در سنین نوزادی توسط بهترین متخصص نوزادان این عمل انجام گیرد.

چه زمانی نباید ختنه انجام شود؟

با وجود آنکه بهترین زمان انجام این عمل در نوزادی است، اما گاهی اوقات شرایطی وجود دارد که نوزاد آمادگی برای انجام این عمل را ندارد. ابتدا باید با پزشک متخصص در این خصوص مشورت کنید و در صورت صلاح دید متخصص عمل جراحی امکان پذیر خواهد بود. در صورت داشتن شرایط زیر ختنه انجام نمی‌شود:

• نوزادانی که زودتر از زمان موعود به دنیا آمده‌اند، شرایط انجام این عمل را نخواهند داشت.
• نوزادانی که پوست آلت‌شان ملتهب است، می‌بایست انجام این عمل به تعویق بیفتد.
• نوزدانی که آلت کوچک‌تر از حد نرمال داشته باشند، نباید عمل را انجام دهند.
• نوزادانی که دچار اختلالات خونریزی است و بیماری خاصی هستند.
• نوزادانی که دچار ناهنجاری‌های مادرزادی هستند.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.