گوش و سیستم شنوایی

وظیفه گوش دریافت امواج صوتی از محیط و ارسال پیام به مغز است. گوش از سه قسمت خارجی، میانی و داخلی تشکیل شده است. گوش خارجی شامل لاله و مجرای گوش است که امواج صوتی با عبور از مجرای گوش، به پرده گوش برخورد کرده و باعث لرزش آن می‌شوند. ارتعاش پرده گوش باعث لرزش استخوان ‌های ریز پشت پرده گوش در ناحیه گوش میانی می شود و این استخوان ها در نهایت امواج صوتی را به گوش داخلی منتقل می کنند. گوش داخلی نیز ارتعاشات را به پیام عصبی تبدیل کرده و به مغز می فرستد تا مورد پردازش قرار بگیرد.

همچنین بین گوش میانی و حلق لوله (شیپور) استاش قرار دارد و باعث تعادل و توازن فشار هوا در دو طرف پرده گوش می شود.

گوش درد در کودکان

گوش درد کودکان عارضه‌ای شایع است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت در قسمت میانی گوش، عفونت در مجرای گوش و …. رخ دهد.

اصولاً کودکان بیشتر در معرض خطر عفونت گوش هستند؛ به خصوص پس از بروز عفونت‌های باکتریایی و ویروسی دستگاه تنفس فوقانی (مانند سرماخوردگی). زیرا بیشتر عفونت‌های گوش میانی بین پرده گوش و لوله استاش رخ می‌دهند و عفونت به وجود آمده باعث التهاب و تورم لوله استاش شده و این لوله باریک می‌شود. در نتیجه مایعات در پشت پرده گوش جمع شده و باعث فشار و درد می شوند.

از طرفی کودکان دارای لوله استاش کوتاه‌تر و باریک‌تری نسبت به بزرگسالان هستند. بنابراین احتمال مسدود شدن آن در کودکان بیشتر است.

طبق آمار سیستم ملی بهداشت کودکان آمریکا، تقریباً ۵ تا ۱۰ درصد از کودکان مبتلا به عفونت گوش، دچار پارگی پرده گوش می شوند. بنابراین به محض مشاهده اولین علائم عفونت گوش در کودکان و نوزادان، باید به پزشک متخصص کودکان مراجعه شود.

علت گوش درد ناگهانی کودکان چیست؟

خوشبختانه باید گفت که تمامی گوش دردهای کودکان عفونی نیستند و نمی توانند تهدیدی بزرگ برای سلامتی کودک محسوب شوند و برخی از آن ها با مراقب های ساده و خانگی بر طرف خواهند شد اما در صورتی که میزان این دردها افزایش یابد، لازم است که هر چه سریع تر به پزشک متخصص مراجعه شود.

مهم‌ترین علت های ایجاد درد در گوش عبارتند از:

• عفونت گوش

همان طور که گفته شد عفونت گوش میانی در اثر ویروس یا باکتری شایع ترین علت گوش درد کودکان است که هرکدام (ویروسی، باکتریایی) درمان مخصوص به خودش را دارد.

• ورود جسم خارجی به کانال گوش

ورود جسم خارجی به مجرای گوش خارجی بعد از عفونت شایع ترین دلیل گوش درد است، وارد شدن اشیای ریز به گوش کانال گوش را می بندد و درد شدیدی به همراه دارد.

• بیماری گوش شناگر

علت گوش درد در این بیماری عفونت یا تحریک پوست مجرای گوش است و معمولا همراه با خارش کانال گوش می باشد.

• آسیب‌دیدگی کانال گوش

خراشیده شدن کانال گوش بر اثر استفاده از گوش پاک کن یا خاراندن توسط ناخن ممکن است باعث گوش درد در کودکان شود.

• آبسه کانال گوش

عفونت فولیکول مویی در کانال گوش خارجی که خود را به شکل یک برآمدگی قرمز و کوچک نشان می دهد ممکن است با خود درد به همراه داشته باشد و حتی می تواند در بعضی موارد به جوش تبدیل شود که نیاز به تخلیه شدن دارد.

• پر شدن گوش با جرم

زمانی که گوش با یک جرم سفت پر شود ممکن است درد خفیفی در داخل گوش به وجود آورد، اگر این جرم مجرای گوش را ببندد می تواند با درد شدیدی همراه باشد.

• گوش درد ناشی از تغییر ارتفاع

زمانی که کانال گوش به هر دلیلی مسدود و بسته شده باشد، زیاد شدن ناگهانی فشار هوا باعث کشیده شدن پرده گوش می شود و درد شدیدی را ایجاد می کند، این درد بیشتر در سفر با هواپیما و رانندگی در کوهستان که تغییرات شدید ارتفاع اتفاق می افتد، دیده می شود.

• عفونت ناشی از سوراخ کردن گوش

وقتی عفونت به محل زخم ایجاد شده وارد شود باید به موقع درمان شود و گرنه درد بسیار وحشتناکی خواهد داشت.

• درد ارجاعی

درد ارجاعی هیچ ارتباطی به خود گوش ندارد. برای مثال عفونت لوزه، پوسیدگی دندان های آسیاب و بیماری اوریون و درد فک هم می تواند خودش را به صورت گوش درد نشان دهد.

• گوش درد و کرونا

ویروس جهش یافته امیکرون نیز می تواند منجر به ایجاد درد گوش به ویژه در کودکان شود.

تشخیص گوش درد کودکان

علائم گوش درد در کودکان ممکن است به صورت زیر باشند:

• کودک گوش خود را بمالد یا بکشد.
• به برخی صداها واکنش نشان ندهد.
• دمای بدن کودک 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد.
• تحریک‌پذیر یا بی‌قرار باشد.
• بی‌اشتها باشد و یا خوب غذا نخورد.
• دچار اختلال تعادلی باشد.

درمان گوش درد کودکان

اقدامات متعددی می‌توانند در درمان سریع گوش درد کودکان موثر بوده و درد گوش در کودکان را تا حدودی کم کنند:

• درد گوش ممکن است در هنگام دراز کشیدن بیشتر شود پس باسد سعی شود سر کودک در زمان خواب کمی بالاتر از بدن او قرار بگیرد.
• کمپرس آب گرم می تواند کمی از درد گوش کودک را کم کند ولی باید مواظب بود که کیسه آب خیلی داغ نباشد.
• در صورت ایجاد مختل شدن خواب کودک می توان از استامینوفن و ایبوپروفن طبق دستور العمل های نوشته شده روی برچسب آن ها به عنوان داروی گوش درد استفاده کرد.

❓ کودکان در چه رده سنی بیشتر در معرض گوش درد هستند؟

کودکانی که در رده ی سنی زیر ۵ سال قرار دارند بیشتر درمعرض دردهای گوش قرار می گیرند. در نتیجه به خانواده های این کودکان گوشزد می شود تا توصیه پزشکی و علمی در این خصوص را جدی بگیرند چرا که درمان گوش درد کودکان امری مهم و حیاتی است.

❓ چه زمانی باید برای گوش درد کودک به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که گوش درد بیش از ۳ روز طول بکشد، باید به پزشک مراجعه شود.

در موارد زیر باید به اورژانس کودکان مراجعه گردد:

• در صورتی که سن کودک زیر ۲ سال است و هر دو گوش، درد داشته باشد.
• کودک ناخوش یا بدحال باشد.
• کودک تب بسیار بالا یا احساس تب و لرز داشته باشد.
• در ناحیه اطراف گوش تورم وجود داشته باشد.
• خروج مایع از گوش
• کاهش یا تغییر در شنوایی
• گیر کردن جسم خارجی در گوش

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.