روند رویش دندان های شیری و دائمی در کودکان، زمان رشد اولین دندان

دندان های شیری اولین مجموعه دندان هایی است که در لثه بیرون می زند و پس از چند سال با مجموعه دیگری از دندان ها که دندان های دائمی نام دارند، جایگزین می شوند.

در این مطلب میخواهیم تکامل دندان های شیری و دائمی و چگونگی رویش آن ها را از زبان بهترین متخصص اطفال توضیح دهیم.

دندان های شیری چه زمانی بیرون می زنند؟

در کودکان مختلف زمان دندان در آوردن متفاوت است اما به طور کلی اولین دندان در سال اول زندگی بیرون می زند. مثلا فرآیند رویش دندان های شیری در برخی پیش از چهار ماهگی شروع می شود و در برخی دیگر پس از دوازده ماهگی اولین دندان بیرون می زند. به طور متوسط اولین دندان بیشتر کودکان در حدود شش ماهگی می روید.

گاهی برخی کودکان از بدو تولد یک یا چند دندان شان بیرون زده است. جای نگرانی نیست ولی باید مورد بررسی قرار بگیرد.

علائم دندان در آوردن چیست؟

برخی از کودکان بدون هیچ درد و ناراحتی دندان در می آورند اما در برخی دیگر ممکن است علائم زیر دیده شود:

• ورم، قرمزی و حساس شدن لثه در محل بیرون زدن دندان
• افزایش دمای بدن تا ۳۸ درجه سانتیگراد
• سرخ شدن یک گونه
• تحریکات پوستی روی صورت
• مالیدن مداوم گوش
• آبریزش دهان بیش از حد معمول
• گاز گرفتن و جویدن اشیاء
• بهانه گیری
• بدخوابی
• مکیدن انگشت

برخی بر این باور هستند که دندان در آوردن باعث اسهال کودک می شود. ممکن است به این خاطر که کودک دائما اشیاء را داخل دهانش می گذارد، میکروب ها وارد بدن او شده و عفونت ایجاد کنند. به این دلیل در بسیاری از مواقع دندان در آوردن با اسهال همراه می شود.

ترتیب بیرون زدن دندان های شیری چگونه است؟

• دو دندان جلویی پایینی (جلویی مرکزی فک پایین) معمولا اولین دندان هایی هستند که بیرون می زنند، در حدود شش تا ۱۰ ماهگی.
• دو دندان جلویی بالایی دندان های بعدی هستند که در حدود هشت الی ۱۲ ماهگی بیرون می زنند.
• دندان های جلویی کناری بالا (دو دندان کنار دندان های وسطی) در حدود نه الی ۱۳ ماهگی بیرون می زنند.
• دندان های جلویی کناری پایین (دو دندان کنار دندان های وسطی) در حدود ۱۰ تا ۱۶ ماهگی بیرون می زنند.
• دندان های آسیاب بزرگ اول (مولار اول) در حوالی ۱۳ تا ۱۹ ماهگی بیرون می زنند.
• دندان های نیش در حدود ۱۶ الی ۲۳ ماهگی بیرون می زنند.
• دندان های آسیاب بزرگ دوم در حدود ۲۳ تا ۳۳ ماهگی بیرون می زنند.

* لازم به ذکر است این اعداد کاملا احتمالی و حدودی می باشند.

در چه سنی دندان های شیری شروع به افتادن می کنند؟

دندان های شیری معمولا در حدود شش سالگی به تدریج لق شده و می افتند و جا را برای بیرون آمدن دندان های دائمی باز می کنند. گاهی اوقات ممکن است این فرآیند تا یک سال هم تاخیر داشته باشد.

روند رویش دندان دائمی

در حدود سن شش سالگی، داخل استخوان فک همه ما در زیر دندان های شیری، رویش دندان دائمی آغاز می شود. هنگامی که کودک بزرگ می شود این جوانه ها هم رشد کرده و به آرامی شروع به حرکت می کنند. در حین حرکت دندان های دائمی در نیامده، ریشه دندان های شیری هم در آستانه تحلیل قرار می گیرند و از بین می روند. در اینجا است که ما با پدیده لق شدن دندان روبرو می شویم. در این وضعیت از زیر دندان لق شده، دندان دائمی بیرون می زند.

بنابرین دندان‌های شیری در سن شش تا 12 سالگی جای خود را به دندان‌ های دائمی می‌ دهند. در سن 12 سالگی دیگر هیچ دندان شیری در دهان وجود ندارد و فقط دندان دائمی در دهان هستند که به این دوره، دوره دندانی دائمی گفته می شود.

اکثرا در 13 سالگی 28 دندان از 32 دندان دائمی خود را دارند و آخرین دندان ‌هایی که یک فرد در‌ می‌آورد دندان عقل است که تا در سنین 17 تا 21 سالگی می رویند.

ترتیب بیرون زدن دندان های دائمی چگونه است؟

• اولین دندان دائمی دندان ‌های آسیاب دائمی هستند این دندان‌ها در انتهای فک می ‌رویند و گاها با دندان شیری اشتباه گرفته می ‌شوند.
• دندان ‌های بعدی دندان پیش هستند که 4 دندان در بالا و 4 دندان در پایین رشد می کنند.
• بعد از دندان های پیش نوبت به رشد دندان های نیش می رسد که در مجموع 4 دندان نیش 2 تا در فک بالا و 2 تا در فک پایین در دهان رشد می کند.
• مرحله بعد مرحله رویش دندان های آسیاب کوچک است. دندان ‌های آسیاب کوچک به هشت دندانی که دو به‌ دو کنار دندان های نیش (هر بخش دو عدد) واقع شده اند گفته می شود.
• اخرین دندان ‌ها که در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی رشد می ‌کنند 4 دندان آسیاب بزرگ هستند که در انتهای دهان قرار می‌ گیرند و دندان عقل نامیده می ‌شوند.

به 12 دندان که در چهار بخش انتهایی طرفین (هر بخش سه عدد) فک‌ های بالا و پایین قرار می ‌گیرند دندان ‌های آسیاب بزرگ گفته می ‌شود. که شامل اولین و آخرین دندان های دائمی ظاهر شده در هر فرد هستند.

* لازم به ذکر است این اعداد کاملا احتمالی و حدودی می باشند.

دیگر سوالات متداول

• در چه سنی همه دندان های شیری بیرون زده اند؟

بیشتر کودکان در حدود دو و نیم سالگی، همه دندان های شیری شان در آمده است در واقع مراحل رویش و تکامل دندان های شیری در این سن به پایان می رسد.

• چه چیزی باعث افتادن دندان های شیری می شود؟

دندان های شیری تا زمانی که توسط دندان های دائمی زیر خود، تحت فشار قرار نگیرند در جای خود ثابت و استوار می مانند. زمانی که دندان دائمی آماده بیرون زدن می شود و مسیر را به سمت دهان طی می کند، به ریشه دندان شیری بالای سرخود فشار وارد می کند. ریشه این دندان ها سست تر از دندان های دائمی است و با این فشار، تحلیل رفته و از بین می رود. در نتیجه دندان شیری لق می شود و می افتد.

• چه عواملی باعث تاخیر در رویش دندان ‎‌ها می شوند؟

تاخیر در رویش دندان دائمی به زمانی اطلاق می شود که دندان دائمی کودک در زمان طبیعی و مورد انتظار از لثه بیرون نزند. عواملی چون ژنتیک، اندازه بدن، تغذیه و بیماری از جمله مواردی هستند که می ‌توانند در تاخیر رشد دندان‌ ها دخیل باشند.

• دوره دندانی مختلط چیست؟

دوره‌ای که دندان ‌های شیری به تدریج جای خود را به دندان ‌های دائمی می‌ دهند و به این صورت دندان‌ های شیری لق شده و افتاده و دندان ‌های دائمی جایگزین آن ها می ‌شوند. تا سن تقریبا 12 سالگی بچه‌ ها در دوره دندانی مختلط هستند یعنی مخلوطی از دندان ‌های شیری و دندان دائمی را در دهان خود دارند.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.