ختنه کردن

ختنه کردن شایعترین عمل جراحی بر روی نوزادان پسر است که در آن پوست کلاهک آلت برداشته می شود.

ختنه کردن یکی از کهن ترین اعمال جراحی شناخته شده در جهان می ‌باشد که نزدیک پانزده هزار سال قدمت دارد و در میان ادیان مختلف جهان، در ادیان ابراهیمی یهودیت و اسلام انجام ختنه به عنوان اقدامی مذهبی توصیه می شود. در سال ۱۹۸۸ آکادمی پزشکی کودکان آمریکا به طور رسمی بیان کرد که مزایای ختنه نوزاد بسیار بیشتر از عوارض آن است؛ بر این اساس نزدیک ۸۰ درصد نوزادان پسر در آمریکا در دوران نوزادی ختنه می شوند.

در رابطه با بهترین زمان انجام ختنه هیچ گونه اجماعی وجود ندارد؛ ولی بهتر است ختنه حداکثر زیر دو سال انجام شود. بسیاری از پزشکان معتقدند بهتر است ختنه بین ۶ تا ۱۲ ماهگی، توسط پزشک مجرب و بهترین دکتر متخصص ختنه انجام شود.

عوارض جانبی ختنه با حلقه (Ring) اشتباه و روش درمان

خوشبختانه عوارض مهم و شایعی برای ختنه نوزادان وجود ندارد زیرا این یک عمل بی ‌خطر است. بنابرین عوارض بعد از ختنه کودکان نادر است، اما می ‌تواند شامل موارد زیر باشد:

۱. درد حین و بعد از ختنه کردن

درد ختنه معمولا یکی دو روز بیشتر نیست و نباید بیش از ۴ تا ۷ روز طول بکشد.

انواع داروهای بی‌حسی مورد استفاده در حین انجام ختنه می تواند در جهت کاهش دردهای حین ختنه موثر باشد که اغلب به صورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین استفاده از مقدار بالای استامینوفن به صورت شیاف قبل از ختنه باعث کاهش قابل توجه میزان درد در ۲۴ ساعت اول بعد از ختنه خواهد شد.

برای تسکین درد پس از ختنه نوزادان نیز معمولا ۱۵-۱۰ میلی گرم شربت استامینوفن به ازای هر کیلوگرم وزن کودک هر ۶ ساعت تجویز می شود. همچنین قطره استامینوفن به مقدار دو قطره به ازای هر کیلوگرم به مدت ۱ تا ۲ روز (سه بار در روز) باعث کاهش درد خواهد شد. (موارد فوق باتوجه به تجویز پزشک متفاوت می باشد)

در نتیجه درد نوزاد با دارو حین عمل و پس از آن قابل کنترل می باشد و ترس از درد در والدین نباید مانعی بر انجام ختنه باشد.

۲. خونریزی

دو نوع خونریزی ممکن است اتفاق بیفتد:

نوع ۱) این نوع خونریزی همراه با هماتوم است که نشان دهنده آزاد شدن عروق بریده شده از زیر نخ حلقه و ایجاد خونریزی در زیر پوست است. در صورت عدم اقدام به موقع با فشار هماتوم، پوست از زیر نخ حلقه آزاد شده و هماتوم و خونریزی به بیرون نشت می کند. در این حالت باید با برداشتن حلقه، تخلیه هماتوم و شستشوی آلت سپس لیگاتور یا کوتریزه نمودن عروق خونریزی‌ دهنده جلوی خونریزی را گرفت.

برای پیشگیری از این نوع خونریزی، پوست بالای حلقه باید به مقدار کافی و حداقل ۶ تا ۸ میلی ‌متر باشد. ضمن این که پاهای کودک تا سه روز باید مانند قنداق بسته نگهداری شود تا مانع جابجایی حلقه شود.

نوع ۲) در این نوع از خونریزی، خون در داخل حلقه جمع می ‌شود که ناشی از آسیب‌دیدگی فرنلوم است. درمان آن نیاز به مهارت خاصی نیاز دارد. در صورت امکان فرنلوم با نوعی ابزار جراحی گرفته شده و کوتریزه می شود. در غیر این صورت حلقه باز شده و فرنلوم با ابزار جراحی گرفته شده و لیگاتور خواهد شد.

۳. نکروز گلانس

در ختنه با حلقه باید اطمینان حاصل شود که نخ روی شیار حلقه قرار گرفته و سپس گره زده شود. در صورتی که به اشتباه نخ حلقه، زیر حلقه و روی گلانس بسته شود، باعث نکروز گلانس می ‌شود. در چنین حالتی احتباس ادراری نیز به وجود می آید.

درمان در این حالت با دبریدمان نسوج نکروز شده و انجام جراحی پلاستیک صورت می گیرد.

۴. برداشتن مقدار زیاد از پوست

عامل اصلی آن کشش زیاد پوست توسط دستیار پزشک است. نخ در جایی قرار می‌ گیرد که انتهای پوست آلت است. برای پیشگیری از این اتفاقات، علامت‌گذاری می تواند مؤثر باشد.

مراقبت‌ های بعد از ختنه

در ابتدا، ناحیه ختنه شده ممکن است حساس به لمس، قرمز و دارای مقدار کمی خون باشد. همچنین، ممکن است مقدار کمی ترشح زرد در انتهای آلت تناسلی کودک مشاهده شود که ناشی از روند طبیعی بهبود در هفته اول است.

حلقه مورد استفاده باید در عرض پنج تا هشت روز بیافتد. حلقه را بیرون نکشید زیرا انجام این کار ممکن است باعث خونریزی شود. به طور معمول ممکن است حدود یک هفته تا 10 روز طول بکشد تا ناحیه ختنه شده به طور کامل بهبود یابد. در این مدت:

• پوشک کودک به محض کثیف شدن عوض شود.
• پانسمان گاز باید با هر بار تعویض پوشک، تعویض شود.
• برای جلوگیری از عفونت، قبل و بعد از تعویض گاز حتما دست‌های خود را بشویید.
• اگر ناحیه ختنه شده با مدفوع کثیف شد، به آرامی گاز را بردارید و آلت تناسلی را با آب گرم تمیز کنید.
• از صابون، لوسیون، پودر یا دستمال مرطوب برای تمیز کردن آلت تناسلی استفاده نکنید زیرا ممکن است باعث سوزش آلت تناسلی کودک شود. آلت تناسلی را با فشار آب گرم و یک پارچه یا پنبه تمیز کنید.
• یک تکه گاز جدید و تمیز را به وازلین خالص آغشته کنید و آن را دوباره روی زخم بگذارید. این کار از چسبیدن آلت تناسلی به پوشک جلوگیری کرده و به روند بهبودی کمک می‌کند.

در صورت وجود موارد زیر با پزشک اطفال خود تماس بگیرید:

• بدتر شدن قرمزی یا تورم اطراف ناحیه ختنه شده پس از سه تا پنج روز
• مشاهده شدن چرک زرد در اطراف آلت تناسلی بیش از یک هفته
• نیافتدن حلقه Plastibell استفاده شده پس از پنج تا هشت روز

در شرایط ایجاد شده زیر فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید:

• وجود خونریزی در ناحیه ختنه به طوری که گاز را خیس می‌ کند.
• کودک شش تا هشت ساعت پس از ختنه ادرار نکرده است.
• ادرار کودک به صورت قطره قطره خارج می ‌شود یا جریان ادرار او ضعیف است.
• آلت تناسلی کودک آبی یا سیاه است.
• دمای بدن کودک بالاست و بیمار تب دارد.
• کودک ترشحی با بوی نامطبوع و سبز مایل به زرد از آلت تناسلی خود دارد.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.