رفلاکس در نوزادان

بیشتر کودکان اغلب شیر را بالا می‌ آورند و یا استفراغ خفیف نوزادی دارند، اما برخی از کودکان این کار را بیشتر از معمول انجام می دهند. به این بالا آوردن زیاد شیر را رفلاکس گفته می شود. بیشتر کودکان بعد از چند ماه از آن رها می‌ شوند و فقط تعداد بسیار اندکی از کودکان پس از یک سالگی هم شیر بالا می ‌آورند. رفلاکس در میان نوزادان زودرس هم شایع است.

در این عارضه، غذا از دهان و مری وارد معده شده و وقتی غذا به معده رسید، از مسیر مری به دهان برگشت داده و از دهان خارج می ‌شود. گاهی ممکن است رفلاکس و برگشت محتویات معده به مری روی می‌دهد ولی استفراغی در کار نباشد و مشاهده نشود.

کودکانی که رفلاکس دارند کمتر از والدینشان اذیت می ‌شوند، زیرا این کودکان به شکل طبیعی رشد می ‌کنند و مشکلی نخواهند داشت، اما گاهی و برای تعداد کمی از انها رفلاکس جدی‌ تر شده و نیازمند مصرف دارو خواهد بود.

علت رفلاکس نوزاد

در نوازدان حلقه ماهیچه‌ ای میان مری و معده که اسفنکتر تحتانی مری نام دارد، هنوز کاملا رشد نکرده است و این مسئله موجب می ‌شود که اسفنکتر تحتانی مری در زمان نامناسب باز شود و محتویات معده به سمت مری نوزاد جریان پیدا کند. در حالت طبیعی این اسفنگتر فقط زمانی باز می شود که کودک غذایی را می‌ بلعد و در زمان ‌های دیگر باید بسته بماند تا محتویات معده در جای خود باقی بمانند و به مری برنگردند.

🔸 در چه مرادی باید به پزشک متخصص نوزادان مراجعه کرد؟

• اگر وزن کودک افزایش پیدا نمی ‌کند
• اگر کودک با شدت تف می‌ کند به طوری که منجر به بیرون پریدن محتویات معده از دهان او می ‌شود (استفراغ پرتابه‌ای)
• در صورت تف کردن مایع زرد رنگ
• در صورت تف کردن خون و یا موادی که شبیه دانه های قهوه باشد
• در صورت اجتناب از غذا خوردن
• در صورت مشاهده خون در مدفوع کودک
• اگر مشکلات تنفسی دارد
• در صورتی که استفراغ را در سن ۶ ماهگی یا دیرتر آغاز کند.

تشخیص رفلاکس در نوزادان

• سونوگرافی

انجام این روش تشخیص رفلاکس معده نوزاد و تصویربرداری می تواند وضعیت اسفنگتر های معده را مشخص کند.

• تست های آزمایشگاهی

انجام آزمایش خون و ادرار به شناسایی علل احتمالی استفراغ مکرر و عدم افزایش وزن نوزاد کمک کند.

• پایش PH مری

برای اندازه گیری میزان اسیدیته در مری کودک، پزشک یک لوله نازک را از طریق بینی و دهان کودک وارد مری می کند. این لوله به دستگاهی متصل است که میزان اسیدیته را کنترل می کند.

• تصویر برداری توسط اشعه ایکس

تصاویر حاصل از اشعه ایکس می‌ توانند ناهنجاری های دستگاه گوارش مانند انسداد را تشخیص دهند. قبل از انجام این آزمایش ممکن است مایع کنتراست (باریم) به کودک داده شود.

• آندوسکوپی فوقانی

این روش برای کودکان و نوزادان تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و طی آن یک لوله مخصوص و مجهز به لنز دوربین و نور آندوسکوپی از دهان کودک به مری، معده و قسمت اول روده کوچک منتقل می شود. توسط این روش ممکن است نمونه های بافتی برای تجزیه و تحلیل گرفته شود.

روش های درمان رفلاکس در نوزادان

در اکثر موارد رفلاکس نوزادی به صورت خود به خود و با تغییرات ساده در روش غذا دادن برطرف می شود:

۱) اصلاح سبک زندگی، تغذیه نوزاد و درمان های خانگی

• دادن وعده‌ های غذایی کوچک‌ تر در دفعات بیشتر به کودک (چنانچه کودک از شیشه شیر استفاده می کند، به کودک مقدار کمتری از حالت معمول غذا داده شود و یا در صورتی که از شیر مادر تغذیه می کند مدت زمان شیردهی کوتاه تر شود)
• قطع کردن شیردهی برای آروغ زدن کودک (آروغ زدن های متوالی در حین و بعد از غذا خوردن از افزایش هوا در معده کودک جلوگیری می کند. برای آروغ زدن کودک را به صورت عمودی نشانده، دستان خود را پشت سر او قرار دهید. از آروغ زدن بچه بر روی شانه خود خودداری کنید که منجر به وارد شدن فشار به شکم کودک می شود)
• به ‌طور عمودی نگه داشتن کودک به‌ مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از شیر خوردن
• بهتر است کودک به پشت خوابانده شود (اکثر کودکان باید به پشت خوابانده شوند تا بخوابند حتی اگر به رفلاکس مبتلا باشند)
• در صورت تغذیه کودک با شیر مادر، حذف محصولات لبنی، گوشت گاو یا تخم مرغ از رژیم غذایی مادر برای بررسی اینکه آیا کودک پروتئین شیر گاوی آلرژی دارد یا نه.
• تغییر نوع شیرخشکی که برای تغذیه کودک خود استفاده می‌شود.
• استفاده از اندازه متفاوتی از سر شیشه شیر کودک (اگر سرشیشه شیر بیش از حد بزرگ یا کوچک باشد، موجب می ‌شود که همراه شیر، هوا نیز وارد دهان کودک شود).
• غلیظ‌تر کردن شیر خشک یا شیر مادر دوشیده‌ شده، به ‌میزان اندک و به ‌طور تدریجی، با سریال برنج

۲) درمان دارویی

دارو های مسدود کننده اسید، در مواردی که رفلاکس نوزادی حاد نیست توصیه نمی شود. استفاده کوتاه مدت از داروی مسدود کننده اسید مانند یا فاموتیدین برای نوزادان یک ماه تا یک سال و مهارکننده های پمپ پروتون مانند امپرازول برای کودکان یک سال و بالاتر از یک سال ممکن است توسط پزشک برای کودکان و نوزادان دارای شرایط زیر برای درمان رفلاکس نوزاد توصیه شود:

• کودک یا نوزاد افزایش وزن ضعیفی داشته
• کودک از غذا یا شیر خوردن امتناع می کند
• کودک یا نوزاد شواهدی از مری ملتهب دارد
• کودک یا نوزاد دارای آسم و ریفلاکس مزمن است

مصرف این داروها در کودکان سالم ممکن است با افزایش خطر عفونت های روده و تنفسی همراه باشد. علاوه بر این استفاده طولانی مدت از مهار کننده پمپ پروتون منجر به مشکلاتی در جذب آهن و کلسیم در نوزاد می شود.

۳) درمان جراحی

در موراد نادری، ماهیچه های اسفنکتر تحتانی مری نیاز دارند که از طریق جراحی محکم تر شوند تا از برگشت اسید به مری جلوگیری نمایند. این فرآیند فوندوپلیکاسیون معمولا برای کودکان معدودی به کار می رود که با رفلاکس حاد دست و پنجه نرم می کنند که منجر به تداخل در تنفس و رشد می شود.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.