بی اشتهایی کودکان چیست؟

کاهش غیرطبیعی میل به غذا خوردن و اجتناب از هر نوع غذا را بی اشتهایی کودک می نامند. بی اشتهایی کودکان از جمله معضلاتی است که بسیاری از والدین را نگران کرده است. امتناع کردن از خوردن هر گونه غذا، مشکلات بلع یا پس دادن غذا و عدم توانایی هضم یا بی علاقگی نسبت به غذا از جمله مشکلات بسیار رایج پدر و مادر هایی است که به تازگی می خواهند غذا دادن به کودکان را شروع کنند.

معمولا بعد از ۱۸ ماهگی دقیقا زمانی که کم کم کودک از شیر گرفته می شود باید استفاده از مکمل های غذایی و مواد غذایی تایید شده توسط پزشک متخصص اطفال توسط مادر آغاز شود. وابستگی بیش از حد کودک به شیر مادر یکی از دلایل بی اشتهایی کودکان به خصوص در این سنین است.

علائم بی اشتهایی کودکان

بی اشتهایی کودک می تواند خطرات و معضلات بسیار زیادی از جمله اختلال در رشد، سوءتغذیه، اختلالات استخوانی، آسیب جدی به ارگان های حیاتی مانند قلب و حتی مرگ شود. بنابرین بهتر است نشانه های جدی و زودهنگام بی اشتهایی کودکان را شناخته و در مورد آن با متخصص اطفال و تغذیه مشورت شود.

از جمله رایج ترین علامت های بی اشتهایی در کودکان عبارت است از:

• امتناع از خوردن غذاهای جدید
• نخوردن غذا به بهانه های مختلف
• خوردن گروه محدودی از غذاها
• نشانه های رفتاری و وسواسی (مثلا فقط باید در شرایط خاصی با ظرف خودش غذا بخورد)
• به مرور زمان علاقه ای به هیچ غذایی ندارد.

بی اشتهایی کودکان و درمان

دلایل بی‌ اشتهایی در کودکان 

اشتهای کودکان تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند سن، سطح انرژی، رژیم غذایی و محیط است:

• بیماری های مختلف، تب و اسهال یا مسمومیت، میل به غذا در کودکان را کاهش می‌دهد.
• عوامل ایجاد کننده استرس در کودک مانند بحث با خواهر برادر یا دوستان، اختلافات خانوادگی، حوادث ناگوار و هر نوع حادثه استرس زایی، می‌تواند اشتهای او را تحت تاثیر قرار دهد.
• افسردگی در کودکان با تغییرات اشتها در ارتباط است. گاهی نیز کودک دچار وسواس کاهش وزن می ‌شود و از غذا خوردن دست می‌ کشد.
• کاهش اشتها می‌تواند ناشی از عوارض جانبی برخی داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها نیز باشد.
• یبوست که به دلیل حرکات نامنظم روده‌ها رخ می‌دهد و از دست دادن اشتها یکی از شاخص‌های واضح یبوست است.
• خوردن میان وعده‌های متعدد و نزدیک به زمان وعده‌های اصلی غذا باعث سیری زودرس و کاهش اشتها در کودکان می‌شود.
• گاهی اوقات خواب طولانی اشتهای کودک را کاهش می‌هد.

عوامل موثر بر بی اشتهایی کودکان 

همانطور که با دلایل بی اشتهایی کودکان آشنا شدید، بهتر است با عوامل موثر و تشدید کننده این موضوع نیز آشنا شوید تا به این ترتیب از بروز این مشکل جلوگیری کنید. از جمله عوامل موثر بر بی‌اشتهایی کودک می‌توان موارد زیر را نام برد:

• رفتار والدین و به خصوص مادرانی که رژیم می‌گیرند.
• زمانی که مادر همیشه برای غذا دادن به کودک اصرار داشته باشد.
• وجود بیماری کودکان مانند مشکل در بلع، عدم احساس گشنگی طولانی مدت، مشکل در جویدن، درد در لثه و دندان، زخم گلو و زبان یا معده
• وجود ویروس و باکتری در بدن
• ابتلا به عفونت‌های روده‌ای
• ساعت بد تغذیه
• تغذیه بیش از حد از کافئین، شکلات و کاکائو به خصوص در ساعات پایانی شب
• بی تحرکی یا پر تحرکی

❓ چگونه می‌توان اشتهای کودک را بهبود بخشید؟

با پیروی از نکات زیر می‌توانید اشتهای کودکتان را بهبود ببخشید:

۱. زمان صرف غذا را جالب و جذاب کنید

زمان‌های‌ صرف غذا موقعیت‌های اجتماعی مهمی برای رشد کودکان هستند.

برای جذاب ‌تر کردن آن می‌توان غذاهای متفاوتی با رنگ‌ها و شکل‌های جالب تهیه کرد. به کل خانواده هم همان غذای تهیه شده برای کودک نوپا را داده شود تا او غذا خوردن سایر اعضاء خانه را سرمشق قرار دهد. اجازه داده شود که کودکان نوپا به جای استفاده از بشقاب و کارد و چنگال بزرگترها، وسایل غذاخوردی مخصوص به خود را داشته باشند.

۲. به کودک آزادی انتخاب بدهید

دادن حق انتخاب به کودک نوپا به تغییر برداشت او از غذا خوردن کمک می‌کند. بنابرین به کودک نوپا اجازه دهید غذایی که دوست دارد را به اندازه‌ای که می‌خواهد بردارد.

برای افزایش اشتها می‌توان از غذاهایی که دوست دارد کار را شروع کرده و به تدریج سراغ غذاهایی رفت که او دوست ندارد. این کار می‌تواند در طولانی مدت به رفع بی‌اشتهایی کودک کمک کند.

۳. اندازه وعده‌های غذایی را کمتر و تعداد آن را بیشتر کنید

از آنجا که کودکان معده کوچکتری نسبت به بزرگسالان دارند معمولاً غذای کمی می‌خورند. از این رو مناسب است که به جای سه وعده بزرگ در روز، پنج تا شش وعده کوچکتر به کودک غذا داده شود.

همچنین، به کودکتان آموزش دهید که غذا را در لقمه‌های کوچک و به آرامی بخورد، نه با عجله. او را تشویق کنید تا غذا را قبل از بلعیدن به خوبی بجود.

۴. میان وعده‌های سالم تهیه کنید

در طول دوره‌هایی که سرعت رشد کودکان افزایش می‌یابد مقدار میان وعده‌های مصرفی آن‌ها هم بالا می‌رود. در چنین مواردی، از خوراکی‌های سالمی مثل میوه‌های تازه، سالاد سبزیجات، یا قطعات پخته شده سبزیجات به عنوان میان وعده استفاده کنید.

این میان وعده‌ها می‌توانند درست مثل غذاهای انگشتی عمل کرده و در همان حال که گرسنگی را رفع می‌کنند در شکم کودک جای کافی برای غذای اصلی باقی بگذارند.

۵. آن‌ها را وادار کنید آب بنوشند

اگر کودک بین وعده‌های غذا احساس تشنگی کرد به او آب بدهید. از دادن آبمیوه‌های کارخانه‌ای یا خانگی که به آن‌ها شکر اضافه شده خودداری کنید. میزان آبمیوه مصرفی کودک باید به حدود ۱۷۰ گرم در روز کاهش یابد.

۶. به کودک شیر کامل بدهید

کودکان نوپا باید شیر کامل مصرف کنند چرا که موادی مغذی آن از شیر کم چرب بیشتر است. بین وعده‌های غذایی یک لیوان شیر کامل برای کودک نوپایتان فراهم کنید تا شکم او تا وعده غذای بعدی پر بماند.

۷. به کودک به زور غذا ندهید

مجبور کردن کودک به خوردن تمامی غذای توی بشقاب باعث می‌شود که او علاقه به غذا خوردن را از دست بدهد. فلذا بشقاب را به اندازه‌ توان خوردن کودک پر کنید.

۸. نوع غذاها را مدام تغییر دهید

در عین حال که یک وعده غذا می‌تواند ترکیب مواد مختلفی از گروه‌های غذایی مختلف باشد. می‌توان یک برنامه‌ غذایی تهیه کرد تا جا دادن آیتم‌های خوراکی مختلف در رژیم غذایی کودک آسان‌تر شود. مثلا برای تهیه وعده‌های غذایی سالم، به نوبت از هر یک از مواد مغذی یک گروه غذایی استفاده شود.

غذاهایی که کودک دوست دارد را همراه با غذاهایی که دوست ندارد سرو کنید.

۹. از عوامل حواس پرتی اجتناب کنید

محیطی که در آن غذا خورده می شود از عوامل حواس پرتی، مثل تلویزیون، اسباب‌‌بازی و کتاب‌ها دور باشد و در طول مدت غذا خوردن می‌بایست محیط ساکت و آرام باشد تا تمامی خانواده بتوانند در آرامش غذایشان را میل کنند.

۱۰. غذاهای جدید تهیه کنید

سعی کنید غذاهای جدیدی مشابه غذای مورد علاقه کودکتان را تهیه کنید.‌ برای مثال، اگر او به کدو حلوایی سرخ شده علاقه دارد، شما می‌توانید غذاهای دیگری که با انواع کدو حلوایی و کدو تنبل تهیه می‌شوند را بپزید. از یک غذا برای معرفی غذاهای دیگر استفاده کنید.

غذای مفید برای درمان بی اشتهایی کودکان در خانه 

پس از مشورت با پزشک می‌توان مواد غذایی را به رژیم کودک بی اشتها اضافه کرد که به رفع سریع‌تر مشکل کمک کند. از جمله بهترین غذاها برای رفع بی اشتهایی کودکان عبارتند از:

• مصرف متعادل شیر
• بادام زمینی برای کودکان بدون آلرژی
• اضافه کردن ماست به وعده غذایی کودک
• استفاده از ادویه‌های اشتهاآور مانند پونه کوهی، دارچین، گشنیز و رازیانه گیاهانی در غذای کودک
• مرکباتی مانند پرتقال یا شربت آب لیمو تاثیر چشمگیری در افزایش اشتهای کودک دارند.
• جوشانده شیرین بیان و عرق نعناع می‌تواند اشتهای کودک را تقویت کند.
• تخم‌ مرغ و مرغ را در رژیم غذایی کودک قرار دهید.

در خصوص کودکان زیر ۲ سال اضافه کردن هرگونه مکمل غذایی تقریبا ممنوع است.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.