اختلال طیف اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم (ASD) نوعی اختلال رشد است که بر موارد زیر تأثیر می گذارد:

• مهارت های ارتباطی (کلامی و غیرکلامی) یا اجتماعی

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم جهان و آنچه در اطراف آن ها اتفاق می افتد را متفاوت از کودکان دیگر تفسیر می کنند.

• رفتار

رفتارهای مرتبط با اختلال طیف اوتیسم شامل علایق محدود، کلیشه ای یا تکراری است و در برابر تغییر بیشتر از سایر کودکان هم سن و سال، دچار مشکل می شوند.

کلمه “طیف” به طیف گسترده ای از اختلافات کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اشاره دارد. بنابرین اختلال طیف اوتیسم برای هر کودکی که به آن مبتلا باشد متفاوت است. این تفاوت ها می تواند با توجه به سن و گذشت زمان در کودک تغییر کند. تفاوت های مربوط به اختلال طیف اوتیسم گاهی در سنین خردسالی دیده می شود اما تا زمانی که خواسته های اجتماعی از توانایی های کودک فراتر نرود، ممکن است این تفاوت ها آشکار نشوند.

علائم اختلال طیف اوتیسم

از جمله مشکلات اختلال طیف اوتیسم در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱) چالش در تعاملات اجتماعی

یکی از مهمترین نشانه های ابتلا به اوتیسم، اختلال در تعاملات اجتماعی است. معمولا نوزادان به شکل طبیعی موجوداتی اجتماعی هستند و همواره دوست دارند که به چهره افراد خیره شوند. نوزادان سالم نسبت به شنیدن صدای افراد واکنش نشان می دهند و زمانی که به سن دو یا سه سالگی می رسند، قادرند لبخند بزنند اما کودکان اوتیسمی در انجام کارهای روز مره خود نیز با مشکلاتی عدیده ای از جمله نشان ندادن عکس العمل نسبت به شنیدن اسم خود، عدم توجه به اطرافیان، عدم تمایل به ارتباط با اطرافیان و تاخیر در انجام برخی از رفتارها مواجه هستند.

۲) مشکل در برقراری ارتباط

مشکل در برقراری ارتباط با اطرافیان یکی دیگر از نشانه های اختلال اوتیسم است. معمولا کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم، در صحبت کردن و یادگیری زبان بدن با تاخیر مواجه هستند. از این رو تعداد زیادی از افراد اوتیسمی که نمی توانند از زبان گفتاری استفاده کنند، از روش های مختلفی همچون زبان اشاره، تصاویر و وسایل الکترونیک برای برقراری ارتباط کمک می گیرند.

👦🏻 از جمله مشکلات گفتاری مشاهده شده در کودکان اوتیسمی می توان به ترکیب نامفهوم کلمات و جملات، تکرار چندین باره جملات و پاسخ سوال اطرافیان با همان سوال اشاره کرد.

۳) رفتارهای تکرار شونده

از دیگر علایم اختلال اوتیسم، رفتار های تکرار شونده همچون تکان دادن دست ها، پریدن و چرخش، چیدن وسایل و تکرار کردن مداوم بعضی صداها، کلمات و جملات است. که معمولا در بازی های این کودکان نیز مشخص است. اغلب این کودکان زمان زیادی را برای منظم کردن اسباب بازی ها اختصاص می دهند، بدون اینکه با این وسایل بازی کنند.

۴) اختلالات دستگاه گوارش

مشکلات دستگاه گوارش از دیگر مشکلات رایج مبتلایان به اختلال اوتیسم است. در حدود ۸۵ درصد از کودکان اوتیسمی به مشکلاتی همچون یبوست، اسهال مزمن و یا بیماری های التهاب روده دچار هستند.

درد حاصل از اختلالات دستگاه گوارش می تواند تغییرات خلق و خو همچون تکان دادن دست ها، کوبیدن سر، خشم، رفتار تهاجمی و خودزنی را در این کودکان به دنبال داشته باشد. چنان چه این کودکان، تحت درمان مناسب قرار گیرند، انجام چنین رفتارهایی کاهش یافته و کیفیت زندگی آن ها نیز بهبود می یابد.

۵) تشنج

در حدود ۳۹ درصد از مبتلایان به اوتیسم، اختلالات تشنجی نیز دیده می شود. چنانچه والدین نسبت به تشنج فرزند خود نگران هستند، بهتر است با پزشک مشورت کنند تا جهت بررسی بیشتر، کودک را به پزشک مغز و اعصاب معرفی نماید.

۶) اختلال عملکرد خواب

مشکلات زیادی در زمینه خواب رفتن، بیداری مکرر در طول شب و بیداری های بسیار زود در بین بیماران اوتیسمی دیده می شود.

۷) اختلال پردازش حسی

تعداد زیادی از افراد مبتلا به اختلال اوتیسم قادر نیستند محرک های حسی همچون صدا، بو، مزه و حرکات را پردازش و دسته بندی کنند و نسبت به محرک های حسی، عکس العمل های غیر معمول بروز می دهند. مثلا فرد قادر نیست در محیط های با نور معمولی کارهایی همچون لباس پوشیدن را انجام دهد. این گونه اختلالات معمولا توسط کار درمانی یا به کمک روش های درمانی یک پارچگی حسی بهبود می یابند.

۸) پیکا یا هرزه خواری

پیکا در واقع به تمایل افراد برای خوردن مواد غیرخوراکی گفته می شود. اگر چه چنین رفتاری در سنین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی برای کودکان امری رایج است اما تعداد زیادی از افراد مبتلا به اختلال اوتیسم و سایر اختلالات رشدی با افزایش سن نیز موادی همچون خاک، گل، یا گچ را می خورند.

🔻 با وجود همه علائم ذکر شده باید والدین توجه کنند که تشخیص دقیق این اختلال وظیفه آن ها نبوده و صرفا جهت هشدار باید این علائمی که بسته به سن ذکر خواهد شد را در نظر گرفته و در صورت مشاهده، کودک را برای بررسی دقیق تر نزد بهترین پزشک متخصص اطفال ببرند.

علائم اوتیسم در سنین مختلف

👶🏻 اوتیسم در کودک ۳ تا ۴ ماهه

کودکان نرمال در این سن، سعی می کنند که به پیرامون خود به دقت توجه کرده و با وسایل اطراف خود بازی کنند. همچنین با دیدن علایق خود از طریق صداسازی، ذوق خود را نشان می دهند.

علائم هشدار دهنده اوتیسم در این سن شامل موارد زیر است:

• این کودکان عکس العملی در مقابل شنیدن صداها و اتفاقات اطراف بروز نمی دهد.
• تمایلی به شادی و یا لبخند زدن به اطرافیان ندارد.
• صداسازی انجام نمی دهد و تمایلی به تقلید صدای پدر و مادر نیز ندارد.

👶🏻 اوتیسم در کودک ۷ ماهه

در این سن معمولا کودکان قیافه ای شاد و سر زنده دارند و اغلب نسبت به دنیای اطراف خود کنجکاوی زیادی نشان می دهند. همچنین سعی دارند که نسبت به احساسات اطرافیان عکس العمل بروز دهند. با بزرگ شدن توانایی برقراری ارتباط را نیز یاد گرفته و در زمان شنیدن اسم خود سعی می کنند که سر خود را برگردانند.

علائم هشداردهنده طیف اوتیسم برای کودکان در این سن عبارتند از:

• هیچ محبتی در رفتارها آن ها مشاهده نمی شود.
• هیچ گونه تمایلی به مشارکت در انجام بازی های گروهی ندارند.
• هیچ کاری برای جلب توجه دیگران انجام نمی دهند.
• در حرکات خود با تاخیر مواجه هستند و به سختی آرام می شوند.

👶🏻 اوتیسم در کودک یک ساله

زمانی که کودکان به سن یک سالگی می رسند، حضور والدین را بهتر درک می کنند و رفتار های احساساتی بیشتری بروز می دهند. همچنین در این سن، کودکان درک بیشتری از کلمات و جملات اطرافیان پیدا می کنند.

از علائم هشدار دهنده اختلال طیف اوتیسم در این سال می توان موارد زیر را نام برد:

• کودکان مبتلا، اغلب به تاخیر های حرکتی مواجه می شوند و قادر نیستند که بدون کمک اطرافیان سر پا بلند شده و یا چهار دست و پا راه بروند.
• در این سن قادر نیستند به وسایلی که می خواهند، اشاره کنند.
• در صورت آن ها، حالت چهره و حرکات مشخص نیست.
• نمی توانند واژه هایی مانند «دد» یا « ماما» را بیان کنند.
• هیچ گونه تمایلی جهت انجام بازی با سایر هم سن و سالان خود نشان نمی دهند.

👦🏻 اوتیسم در کودک دو ساله

در این سن کودکان سعی می کنند با سایر هم سن و سالان خود ارتباط بیشتری بر قرار کنند. از دیگر مهارت کودکان سالم در این سن می توان به حرف زدن درست، شناخت رنگ ها و شکل ها اشاره کرد.

علائم هشدار دهنده طیف اوتیسم در این سن عبارتند از:

• با دیگران تماس چشمی برقرار نمی کنند.
• قادر نیستند در زمان انجام بازی های ساده نیز حرکات دیگران را پیش بینی کنند.
• علاقه ای به بازی با سایر هم سن و سال خود نشان نمی دهند.
• قادر نیستند نقاشی اشکال ساده مانند دایره را ترسیم کنند.
• از کاربرد وسایل ساده مانند مسواک، چنگال و… آگاهی ندارند.
• وابستگی زیادی به والدین دارند و به سختی از آن ها جدا می شوند.

👦🏻 اوتیسم در کودک ۳ ساله

با رشد کودک و رسیدن آن ها به سنین بالاتر علائم طیف اوتیسم نیز واضح تر می شوند و بهتر می توان این اختلال را تشخیص داد.

علائم هشدار دهنده اوتیسم در سن ۳ سالگی شامل موارد زیر است:

• از برقراری تماس چشمی با اطرافیان خودداری می کنند.
• تمایل و یا اعتماد به نفس کافی جهت بازی کردن ندارند.
• قادر به حرف زدن حتی با کمک عبارت های کوتاه نیز نیستند.
• توانایی کشیدن اشکال ساده همچون دایره را نیز ندارند.

مطب دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان آماده ارائه کلیه خدمات پزشکی کودکان و نوزادان دلبند شما جهت دریافت خدمات معاینه زردی، چک آپ دوره ای و انواع جراحی سرپایی ختنه، سرم تراپی با شماره های ۰۲۱۶۶۹۱۲۹۸۵ – ۰۲۱۶۶۹۱۳۰۱۴ در تماس باشید.